«Маральна-патрыятычнае выхаванне дзяцей ва ўстанове дашкольнай адукацыі і сям'і»

Семінар-практыкум

Мэта: актуалізаваць веды педагогаў па маральна - патрыятычнаму выхаванню дзяцей ва ўстанове дашкольнай адукацыі і сям'і; выявіць ўласныя патэнцыйныя магчымасці для ўдасканалення прафесійнай кампетэнтнасці.

Папярэдняя работа: 

• Рэкамендацыі бацькам па азнаямленню дзяцей з сацыяльным асяроддзем і выхаванню ў іх патрыятычных пачуццяў. (Дадатак 1) 

• Дыягностыкаўзроўнюгатоўнасціпедагогаў да далучэннядзяцей да беларускайнароднай культуры. (Дадатак 2)

Ход семінара

   Вядучы: - Праблема патрыятычнага выхавання падрастаючага пакалення з'яўляецца адной з найбольш актуальных. Для беларусаў асабліва востра стаіць праблема фарміравання павагі да свайго народу, роднай мовы, культурна-гістарычнай спадчыны, выхавання нацыянальнай самасвядомасці.

 Менавіта ў дашкольным узросце закладваюцца асновы каштоўнасных адносін да навакольнага свету, роднай краіне. Задача педагогаў і бацькоў: як мага раней абудзіць у выхаванцаў любоў да роднай зямлі, уменне бачыць прыгажосць роднай прыроды, з першых крокаў фармаваць рысы характару, якія дапамогуць дзіцяці стаць грамадзянінам грамадства, выхаваць любоў і павагу да сям'і, роднай хаце, дзіцячаму саду, свайму гораду, пачуццё гонару за дасягненні краіны, любоў і павагу да войска, развіваць цікавасць да даступных дзіцяці з'явам грамадскага жыцця.

Ўзаемадзеянне педагогаў і бацькоў - неабходная ўмова паспяховага фарміравання ў дзяцей асноў патрыятызму. Яны павінны дзейнічаць па адзінай праграме, выконваць адзіныя задачы і дапамагаць адзін аднаму.

 Практыкум: гульня- практыкаванне "Закончы прапанову»

Педагогам раздаюцца карткі, на якіх трэба скончыць сказ:

-У мяне ёсць бабуля. Я хачу ёй пажадаць ...

-Я люблю сваю сям'ю, таму што ...

- У нашай сям'і ёсць цікавая традыцыя - ...

-Самае любімае свята ў нашай сям'і ..., Так як ...

-Самы шчаслівы дзень у маёй сям'і, калі ...

-У сям'і сумна, калі ...

 - Мая сям'я - мая крэпасць. Гэта пра вас? ... Чаму?

(дадзеную гульню рэкамендуецца правесці з дзецьмі старэйшай групы).

Вядучы: Дзецям старэйшага дашкольнага ўзросту варта распавядаць пра дзяржаўныя і народныя святы; дэкаратыўна-прыкладное мастацтва; народны лялечны тэатр. Знаёміць з выдатнымі мясцінамі сталіцы рэспублікі, роднага горада, вёскі. Праца па кожнай тэме прадугледжвае выкарыстанне розных формаў: мэтавыя прагулкі, экскурсіі, гульні, гутаркі з дзецьмі, апавяданні выхавацеля, разгляданне альбомаў, ілюстрацый, прагляд відэа-прэзентацый, заняткі, святы і г.д.

Варта падкрэсліць, што для дзяцей дашкольнага ўзросту характэрна кароткачасовасць інтарэсаў, няўстойлівая ўвага, стамляльнасць, вобразнасць і канкрэтнасць мыслення. Таму праца па патрыятычным выхаванні павінна праходзіць з шырокім выкарыстаннем педагагічных сродкаў: ілюстрацыйных матэрыялаў, мастацкай літаратуры, музычных твораў, прадметаў народна-прыкладнога мастацтва, відэа-прэзентацый на беларускай мове.

У планаванне адукацыйнага працэсу з дзецьмі сярэдняга і старэйшага дашкольнага ўзросту, неабходна ўключаць такія тэмы, як: «Мая сям'я», «Мой любімы дзіцячы сад», «Я і маё імя», «Наша Радзіма - Беларусь», «Нашы абаронцы», «Вялікае свята - Дзень Перамогі».

Выкарыстоўваць разнастайныя віды арганізацыі гульнявой дзейнасці:

• Ролевыя гульні, заснаваныя на мадэляванні сацыяльнага зместу дзейнасці, традыцыях правядзення свят і абрадаў: «Бабулін падворак", "Калядныя вечар", "Свята беларускіх гульняў".

• Рухавыя гульні, якія адлюстроўваюць нацыянальныя традыцыі: "Лянок," “Проса "," Гарлачыкі "," Млынок "," Пастух і статак ",“Запляціся, пляцень ".

• Гульні-драматызацыі па матывах беларускіх песенек і казак: “Дамавік", "Як Варона салаўём прыкінулася".

• Гульні - падарожжа: «Экскурсія па горадзе», «Паездка ў Менск», «Падарожжа па рэках ды азёрах Беларусі», «Запаветныя мясціны Беларусі".

• Дыдактычныя гульні: «Хто дзе жыве", "Таямніцы запаведнага лесу", "Рэкі іазёры Беларусі", "Падарожжа па карце  Беларусі".

• Гульні спаборніцкага характару, якія стымулююць актыўнасць дзяцей у набыцці і дэманстрацыі ведаў нацыянальных асаблівасцяў, традыцый, фактаў гісторыі: конкурсы-віктарыны «Спадчына», «Па сукенцы бачаць, хто такі ідзе", "Вытокі", "Крыжаванкі".

Гульнятэка «Размаўляем па-беларускі"

Вядучы: - Зараз, мы з вамі, адправімся ў краіну дзяцінства і трошкі пагуляем.

Гульня «Куфэрак слоў"

У куфэрку знаходзяцца карткі на якіх напісаныя словы на рускай і беларускай мовах. Трэба дастаць па адной картцы, а потым аб'яднацца ў пары, каб атрымалася «рускае слова - беларускі пераклад":

Базар – кірмаш

Баня – лазня

Барин – пан

Бумага –папера

Буква-літара

Богатырь – асілак

Великан – волат

Вкус- смак

Ворон –крумкач

Жажда – смага

Жалоба – скарга и г.д.

Гульня «Адгадай беларускую казку»

Раздаюць карткі з урыўкамі з тэкстаў казак. Педагог павінен зачытаць урывак і назваць казку.

• Аднойчы пайшоў Коцік на паляванне, а Пеўнік зачыніў за ім дзверы ды пачаў абед  варыць. Бяжыць Лісіца,  убачыла хатку, падскочыла да акенца: - Гэй, хто тут гаспадар? ...

("Коцік, Пеўнік І Лісіца")

• Жылі на адным двары курачка Сакатушка, гусак Шыпун ды індык Балбатун. Курачке даглядала сваіх куранятак, грэблася на сметніку, шукала зярнятак. А гусак Шыпун і індык Балбатун толькі шпацыравалі ўзад і ўперад па двара, як важныя паны, ды заўседы вялі між сабою спрэчкі аб тым, хто з іх важнейшыі разумнейшы ... 

("Пшанічны каласок")

• Жылі - былі Курачка і Пеўнік.Курачкаяйкі несла, а Пеўнікзярняткіздабываў, Курачкучаставаў. ВыграбезямкізярняткаіклічаКурачку: -Ко-ко-ко, Чубатка, знайшоўзярнятка! ВосьаднойчывыграбПеўніквялікуюбобіну ...

("Як Курачка  Пеўніка ратавала")

Далей вядучы паказвае цацкі (зайка, мядзведзь, сабака, кот) і прапануе назваць казкі, героямі якіх з'яўляюцца гэтыя жывёлы. (Зайка - "Зайкава хатка", "Заяц - хваста", "Як кот звяроў напалохаў", "Хвасты", "Калабок" і г.д.)

Гульня  «Дапоўні прыказку"

Педагогі дзеляцца на дзве каманды, бяруць карткі на якіх напісана пачатак і канец прыказак. Задача:  лагічна  і правільна злучыць часткі прыказак: 

-Хто капейку ня беражэ ... (той сам рубля не варты) 

-Неўмеўшанаваць .. (ідзіжабраваць) 

-Дарагаятая хатка ... (дзерадзіламяне матка)

 -Нямасмачней вадзіцы .. (якаяз роднаекрыніцы) 

-Роднаязямлямякчэй ... (за чужую пярыну)

- У чужой старонцы ... (не так свеціцьсонца)

Гульня “Што? Дзе? Калі?”

Вядучы прапануе адказаць на пытанні:

- Што з'яўляецца самым галоўным прыродным багаццем нашай Радзімы? (Лес.)

-Які запаведнік на тэрыторыі нашай краіны лічыцца адным з самых вядомых у свеце? (Белавежская пушча.)

- Ад чаго пайшла назва пушчы? (Ад назвы крэпасці, якая была пабудавана на ўскраіне лясных масіваў шмат гадоў таму і называлася «Белай Вежай».)

- Якая  жывёла  самая  вялікая  ў  Беларусі ? (Зубр.)

- Якая  жывёлалёгкабегае патопкіх дрыгвах? (Лось.)

-  Якая  расліна у нас лічыцца  каралеўнай лугоў? (Канюшына.)

-Сімвалам якого музычнага конкурсу стаў васілёк? (Славянскі базар у Віцебску.)

- Чаму нашу краіну называюць сінявокай? (Шмат рэк і азер.)

- Назавіце пяць рэк Беларусі. (Дзвіна, Дняпро, Нёман, Прыпяць, Сож.)

-Які колер пераважае на карце Беларусі? (Зялёны, бо шмат лясоў.)

Вядучы: - Вялікі ўплыў на маральнае і эстэтычнае развіццё дзіцяці аказвае народная культура. Шматвякавы вопыт чалавецтва паказаў важнасць далучэння дзяцей да культуры свайго народа, звароты да айчыннай  спадчыны.

Рэфлексія "Тры колеры»

Кожны ўдзельнік атрымлівае па тры  рознакаляровых лістка.

На белым лістку неабходна напісаць той важны момант, які ўдзельнік вынес з мерапрыемства, гатовы забраць з сабой, выкарыстоўваць у сваёй дзейнасці.

На зялёным лістку - тое, што аказалася непатрэбным, бессэнсоўным.

Чырвоны ліст - гэта тое, што апынулася цікавым, але пакуль не гатовым да ўжывання ў сваёй дзейнасці.

 Затым усе меркаванні зачытваюцца, падводзіцца вынік.

Дадатак 1.

Рэкамендацыі бацькам па азнаямленню дзяцей з сацыяльным асяроддзем і выхаванню ў іх патрыятычных пачуццяў

1.Вяртаясь з дзіцём з дзіцячага садка, прапануйце яму гульню «Хто больш заўважыць цікавага па дарозе?». Такім чынам, Вы можаце дапамагчы яму ўбачыць тое, што найбольш важна ў выхаваўчых адносiнах : праца людзей, пераўтварэнне аблічча горада, пасёлка і г.д.

2.Расказвайце  дзіцяці пра сваю працу, пра тое, якую карысць прыносіць плён вашай працы грамадству.

3.Вучыцедзіцяціберажліваставіцца да навакольныхягорэчаў. Матывуйцегэтатым, што кожная рэч - гэтавынікпрацы. 4.Расказвайцедзецямпрагісторыюкраіны, горада, ягомінулым і сучаснасці ў свабоднай і ненадакучлівай форме, разам чытайцеадпаведнуюлітаратуру.

 5.Ажыццяўляць  займальныя падарожжа па нашай краіне можна, маючы пад рукой глобус, карту або проста ілюстрацыі. Дзіцяці варта навучыць нескладанай тэхніцы паказу і перыядычна прапаноўваць яму «павандраваць».

6.Любоў да радзімы - гэта і любоў да прыроды роднага краю. Карысна адпраўляцца з дзіцем на прыроду, каб палюбавацца прыгажосцю лесу, спевам птушак і г.д.

7. Выхаванне асобы дзіцяці адбываецца і тады, калі мы прылучаем дашкольніка да мастацтва краіны, да народнай творчасці, калі распавядаем пра людзей, якія ўславілі нашу Радзіму.

Дадатак 2.

Дыягнастычная карта па вызначэнні ўзроўню гатоўнасці 

педагогаў да прылучэнню выхаванцаў 

да беларускай народнай культуры

Імя па бацьку педагога _________________________________________

Стаж педагагічнай працы _______________________________________

№

Паказчыкі гатоўнасці

Ведаю, валодаю(у даскана-

ласці)

Валодаю, ведаю (у агульным выглядзе)

Не ведаю, не валодаю

1

Веданне і разуменне задач далучэннядзяцей да беларускайнароднай культуры

2

Веданне методыкі па азнаямлен-ню дзяцей дашкольнага ўзросту з фальклорам

3

Веданне методыкі выкарыстання пакоя беларускага побыту

4

Веданне абрадаў і традыцый беларускага народа

5

Веданне гісторыі і культуры беларускага народа

6

Прымяненнегульнявойматывацыі на розных узроставых этапах дашкольнагадзяцінства

7

Уменне выразна і інтанацыйна чытаць дзіцячую літаратуру

8

Уменне арганізоўваць для дзяцей тэатралізаваныя  святы, забавы і г.д.

9

Уменне ўсталёўваць добразычлі-выя адносіны з дзецьмі

10

Уменне далучаць бацькоў да беларускай народнай культуры.

Літаратура

1.Пралыгіна  Н.В. Фарміраванне нацыянальнай самасвядомасці ў дзяцей дашкольнага ўзросту сродкамі вуснай народнай творчасці/ Н.В. Пралыгіна. – Мазыр,  ТАА ВД “Белы Вецер”, 2010.

2.Дубініна Д.М. Родная  прырода ў вуснай народнай творчасці: дапаможнік для педагогаў устаноў дашкольнай адукацыі/ Д.М. Дубініна, А.А. Страха, Д.У. Дубінін.  - Мінск : НІА, 2012.

3.Ладутько  Л.К. Познаем мир и себя: пособие для педагогов дошкольных учреждений/ Л.К. Ладутько, С.В.Шкляр. – Минск: УП “ИВЦ Минфина”, 2004.

4. Паўлаў С.Б. Праменьчыкі выхавання патрыятызму: дапаможнік для педагогаў устаноў, якія забяспечваюць атрыманне дашкольнай адукацыі/ В.С. Красюк, М.М. Сцепчанка, К.В.Шавяленка.- ТАА  ВД “Белы Вецер”, 2009.
5. Цяленчанка В.М. “Мой родны кут…” : зборнік метадычных матэрыялаў па патрыятычным выхаванні дзяцей дашкольнага ўзросту /В.М. Цяленчанка. – Мазыр : ТАА ВД “Белы Вецер”, 2006.

Email: vertelishki.sad@mail.grodno.by